Taal en Technologie

Te weinig basisschoolleerkrachten achten zichzelf in staat om onderwijs te geven in wetenschap en techniek (W&T). Om dit probleem aan te pakken, richtte dit onderzoek zich op het duurzaam professionaliseren van leerkrachten in het ontwerpen en geven van taalgericht W&T onderwijs. Uit het onderzoek is gebleken dat integratie van taal en W&T een kansrijke en effectieve manier is om W&T-inhouden centraler te stellen in het onderwijs. Het onderzoek bestaat uit drie delen. Ieder deel wordt hieronder afzonderlijk toegelicht. 

Aanleiding

Taal is het middel waarmee leerlingen het denken en redeneren over W&T-fenomenen kunnen versterken, begrijpen en internaliseren. Andersom kunnen ontdekkingen of ervaringen met W&T-fenomenen weer aanleiding zijn tot talige doelen zoals een gesprek, een presentatie of een schriftelijke uiting. Het integreren van W&T met taal is een kansrijke manier om W&T breder ingebed te krijgen in het curriculum van de basisschool: integratie bespaart tijd, leerkrachten vinden geïntegreerd W&T-onderwijs aantrekkelijker, en integratie met taal sluit bovendien aan bij de talige aanleg en affiniteit van de meeste leerkrachten.

Deel 1: Taalgericht W&T onderwijs door professionalisering binnen leergemeenschappen (november 2015 - december 2016)

Het eerste deel van het onderzoek naar Taal en Technologie richtte zich op de kenmerken van een professionaliseringsaanpak waarmee leerkrachten vaardig worden om taalgericht W&T-onderwijs goed te implementeren in de eigen praktijk. Daarnaast, richtte het zich op disseminatie van kennis op het gebied van het zelf ontwerpen en uitvoeren van taalgericht W&T-onderwijs Om inzichten uit de wetenschap en de praktijk optimaal te verbinden, is gewerkt met twee professionele leergemeenschappen (PLG’s). De onderzoekers-opleiders en leerkrachten en een educatief ontwikkelaar van NEMO vormden samen een PLG.

Deel 2: Opschaling van taalgericht W&T-onderwijs (februari 2017 – december 2018)

De vraag die in deel 2 van Taal en Technologie centraal stond, is: Wat is de impact van de te ontwerpen train-de-trainermodule rond taalgericht W&T-onderwijs op de deelnemers en op de onderwijspraktijk? Aanvankelijk is er een train-de-trainer module ontworpen op basis van deze reeds aanwezige informatie. Vervolgens is de module getest en tussentijds geëvalueerd op correctheid en toepasbaarheid met behulp van een checklist.

De train-de-trainermodule bestaat uit een combinatie van contactbijeenkomsten en een interactieve digitale leeromgeving (blended learning). Via deze weg vergroten deelnemers hun kennis van W&T en taalgericht onderwijs, neemt hun betrokkenheid bij het onderwerp toe en kunnen zij onderling samenwerken via de online leeromgeving, het learning managment system (LMS). Deze train-de-trainermodule moet lerarenopleiders en leerkrachtondersteuners in staat stellen om nieuwe groepen (aanstaande) leerkrachten op te leiden in taalgericht W&T-onderwijs.

Deel 3: Blended TET-netwerk (september 2018 - september 2019)

De eerdere deelprojecten hebben geleid tot relevante praktijkproducten (zoals lesvoorbeelden, hulpkaarten, video’s en een digitale leeromgeving, zie opbrengsten) en nieuwe kennis ten aanzien van taalgericht W&T-onderwijs (bijvoorbeeld kenmerken van effectieve professionaliseringsaanpakken in het primair onderwijs en in de pabo). Nu de eerste ervaringen met taalgericht W&T-onderwijs in het primair onderwijs en op de pabo’s zijn opgedaan, is de tijd rijp voor opschaling en verankering in de curricula. Om dit succesvol te kunnen doen, richt deze verkennende aanvraag op drie ambitieuze, maar haalbare kerndoelen: (1) opschaling van de training van pabodocenten in Nederland en België, (2) continuering van het netwerk pabodocenten ten behoeve van landelijke verhoging van de kwaliteit van Taal en Techniek op de pabo, (3) verkenning op een vervolgstudie. Om deze doelen te behalen worden de huidige modules door ontwikkeld, en wordt er een nieuwe module ontwikkeld. Er worden daarnaast meerdere bijeenkomsten georganiseerd met deelnemers. Om de mogelijkheden voor het vervolg te verkennen worden gesprekken gevoerd met de stakeholders en worden ook mogelijke nieuwe doelgroepen verkend. 

Partners

• Hogeschool iPabo
• Eduseries
• Universiteit Utrecht
• NEMO

Looptijd

Dit project wordt uitgevoerd in de periode van november 2015 tot en met september 2019.

Opbrengsten

Het onderzoek heeft diverse producten opgeleverd. Op de pagina 'Kennis uit onderzoek' wordt (actuele) informatie over het onderzoek en, wetenschappelijke- en praktijkpublicaties geplaatst.

Daanaast is er een reeks lesmaterialen ontwikkeld. De lessen zijn samen met de deelnemers in 2017 ontwikkeld en later geredigeerd zodat er een doorgaande lijn (onderbouw-middenbouw-bovenbouw) per thema wordt aangeboden. Bij de lessen kunnen leraren gebruik maken van de voorbereidingskaart en de uitvoeringskaart. De uitvoeringskaart dient als hulpmiddel om vaardigheden die je als leerkracht per les wilt inzetten goed in beeld te houden. 

Het derde deelproject zal een concept visiedocument opleveren voor toekomstig landelijk beleid op het terrein van W&T onderwijs (waarbij interdisciplinaire samenwerking en geïntegreerd onderwijs belangrijke aandachtspunten zijn). Daarnaast zal de professionalisering worden opgeleverd voor een breed publiek. De resultaten zullen worden gepresenteerd op conferenties; beoogd worden o.a. de VELON-conferentie (maart 2019), de ECENT-conferentie (mei 2019) en de ORD (juni 2019). Overige kennisopbrengsten bestaan uit nieuwsbrieven van deelnemers van het consortium (Saxion, iPabo, TYF); gesprekken met verschillende stakeholders (onderdeel doelstelling III); en een concept visiedocument toekomstig landelijk beleid.

Onderzoekers