Experimenteren met... ballonnen!

Ballonnen zijn ontzettend leuk op een feestje, maar je kan er vooral leuk mee experimenteren. Want hoe blaas je een ballon op zonder te blazen? En wist je dat je met een ballon de lucht kan wegen?

Experiment 1

Heeft lucht een gewicht (of eigenlijk massa)? Weeg een lege ballon en een volle, opgeblazen ballon met de weegschaal. Blaas nu ook de andere ballon. Knoop aan beide ballonnen een touwtje vast. Hang nu beide ballonnen met het touwtje aan de stok, en hang de stok in het midden aan een touwtje zodat de ballonnen in evenwicht zijn. Prik nu een van de ballonen lek. Wat gebeurt er? Weegt een lege ballon net zoveel als een ballon vol lucht?

Uitproberen

Het is best lastig om de twee ballonnen precies even vol te blazen, maar het is niet erg als het niet goed lukt. De ballon met lucht en de ballon zonder lucht wegen zo weinig dat je het niet kunt meten met de weegschaal.
Als je de ballonnen aan de stok hangt en de stok ophangt aan een touwtje, maak je een soort wipwap. Dat noem je ook wel een balans. Als de beide ballonnen precies evenveel wegen, en het touwtje dat je vasthoudt in het midden zit, hangt de stok recht. Als je een van beide ballonnen lek prikt, raakt de balans verstoord. De stok gaat scheef hangen. 

Wat zit erachter?

Overal om je heen zit lucht. Als je de ballon vol lucht wil meten, kom je er achter dat de weegschaal zo'n klein gewicht niet kan meten. Door de ballonnen in evenwicht aan een stok te hangen, kun je uitzoeken of een ballon met lucht meer weegt dan een ballon zonder lucht. Eerst hangt de stok in evenwicht. Maar als je een ballon stuk prikt, ontsnapt de lucht uit die ballon en raakt de stok uit evenwicht. De volle ballon is zwaarder dan de lege ballon. De stok kantelt naar de kant van de volle ballon. 

Tip: Wil je weten hoeveel de lucht in de ballon weegt? Eerst ontdekken wat een ballon weegt. Daarvoor kun je er een heleboel tegelijk wegen en het totale gewicht delen door het aantal ballonnen. (Bij mij wegen 40 ballonnen ongeveer 70 gram. Eén ballon weegt dan ongeveer 70 gedeeld door 40 is 1,75 gram.) Zorg dat de afstand van het midden van de stok waar je hem vasthoudt met het touwtje tot de ophangpunten precies even lang is. Knoop vervolgens aan de lege ballon nog een lege ballon. Je ziet dat de balans al meer in evenwicht hangt. Als je er nog een lege ballon aan knoopt, is de kant met de 3 lege ballonnen zwaarder dan de ene volle ballon. Knip de helft af van een van de lege ballonnen. Herhaal dat tot de beide kanten in evenwicht hangen. In mijn geval is dat bij ongeveer 1,25 ballonnen. Dat komt dus op een gewicht van 1,25 keer 1,75 gram, is ruim 2 gram. De samengeperste lucht in de ballon weegt dus ruim twee gram.